تحلیلگران معتقدند رأیگیری در فضای رعب و بیم و همراه با بیاحساسی و بیتفاوتی عمیق برگزار میشود. آنان میافزایند الهام علیاف رئیسجمهور فعلی که اکنون 10سال است قدرت را در چهارمین کشور شیعه جهان بهدست دارد، برنده آسان این انتخابات خواهد بود و برای بار سوم در قدرت ابقا خواهد شد.
به گزارش خبرگزاریها، بهنظر میرسد الهام علیاف به قدری به پیروزی خود مطمئن است که دولت محدودیتهای موجود در ارتباط با مخالفان را کاهش و به آنان اجازه داده است با آزادی در مرکز پایتخت تجمع کنند. وی حتی برای انتخابات امروز ستاد انتخاباتی راه نینداخت و مبارزه انتخاباتی نکرد، چون مطمئن است کیش شخصیتی که پیرامون وی شکل گرفته، حقیقی است.
اوایل سالجاری میلادی، در یکی از شهرستانهای این کشور شورشی رخ داد و گاه مخالفان بهطور غیرقانونی در باکو تظاهرات میکنند، اما این نارضایتیها که عمدتاً نسبت به فساد و سوءاستفاده از قدرت است و نیز ناخشنودی از افزایش نابرابریهای اقتصادی به جنبش مردمی پایداری تبدیل نشده است. بیشتر کارشناسان معتقدند نتیجه انتخابات امروز پیروزی الهام علیاف برای سومین دوره پی در پی است که زمامداری وی را برای 5سال دیگر تضمین میکند.
حضور وی در قدرت برای سومین دوره پیدرپی با اصلاح قانون اساسی در سال 2009 امکانپذیر شد. آنچه پیروزی علیاف را قطعی کرده است، بازتاب امکانات دولت، ماهیت غیررقابتی فرایند انتخاباتی و سرکوب و ارعاب منتقدان حکومت است. از رهگذر صدور نفت و گاز، تولید ناخالص داخلی جمهوری آذربایجان 9میلیون نفری ظرف یک دهه گذشته 3برابر شده است. درآمد دولت در این مدت سالانه بین 15تا 20میلیارد دلار بوده است. در انتخابات امروز، 9نفر ازجمله 5عضو مجلس با علیاف رقابت میکنند. بیشتر آنان طرفدار حکومت هستند و عموماً از دولت علیاف حمایت میکنند. تحلیلگران معتقدند 2نامزدی که ارزش توجه دارند، اقبال آقازاده از حزب امید و جمیل حسنلی از جناح متحد مخالفان هستند.
حسنلی رئیس دولت و نظام فعلی حکومت را هدف گرفته است. وی علیاف و اعضای خانوادهاش را به فساد و اختلاس میلیاردها دلار متهم کرده است. وی وعده کرده که درصورت انتخاب، به این وضع پایان دهد. علیاف میکوشد مانند سیاستمداران غربی رفتار کند، کتوشلوار فاخر میپوشد و انگلیسی حرف میزند، اما وی در گذشته مخالفت را تحمل نکرده و حکمرانی خود را با انتخاباتی پیش برده که ناظران غربی از آن انتقاد کردهاند. وی این کشور را که شیعیان در آن اکثریت دارند، از طریق نزدیکی به ناتو و همپیمانی با رژیم صهیونیستی، به متحد غرب تبدیل کرده است.
همراهی باکو با وغرب در جریان تحریم ایران ازجمله اقدامهایی است که سبب شده است غربیها به آن علاقهمند شوند. سرکوب شیعیان و گسترش مناسبات اقتصادی و سیاسی با رژیم صهیونیستی نیز از دیگر اقدامهایی است که آذربایجان را دارای جایگاه مهمی برای غرب کرده است. باکو همچنین تلاش کرده است از نفوذ روسیه در حوزه دریای خزر بکاهد. علیاف پیوندهای امنیتی و اقتصادی خود را با غرب گسترش داده و به شریک اجتنابناپذیر آمریکا و اتحادیه اروپا در منطقه تبدیل شده است.
بیپی، اگزان موبیل و دیگر غولهای نفتی غرب میلیاردها دلار برای بهرهبرداری از ثروت انرژی آذربایجان سرمایهگذاری کردهاند. سال 2005، باکو خط لولهای را برای انتقال نفت خود از طریق ارمنستان به ترکیه با دورزدن روسیه راهاندازی کرد که از حمایت آمریکا و اروپا برخوردار است. این طرح عنصری محوری در راهبرد غرب برای کاستن از وابستگی اروپا به منابع نفت و گاز روسیه به شمار میرود. آذربایجان همچنین با گسیل سرباز به افغانستان و عراق و نیز ایجاد مسیر ارسال تدارکات برای نیروهای غربی در این کشورها، گامی دیگر در جهت نزدیکی به غرب برداشته است.